1921-2021. In oktober 2021 is het 100 jaar geleden dat Feyenoord en Ajax voor de eerste keer tegen elkaar speelden. In vier afleveringen staat de Feyenoord BoekenCast stil bij het jubileum van deze bijzondere wedstrijd.
Te gast is sporthistoricus Jurryt van de Vooren. In de jaren negentig rondde hij zijn studie geschiedenis af met een wel heel bijzonder onderwerp: de sociaal-maatschappelijke rol van voetbalvereniging Feyenoord in de Tweede Wereldoorlog. Uiteraard spreken we over het ontstaan van zijn scriptie (het begon zoals heel veel goede ideeën in de kroeg) en over Bert Heesakker, de hoofdredacteur van clubblad De Feijenoorder. Dit clubblad was voor Jurryt de belangrijkste bron in zijn onderzoek.
De aflevering begint op de tribune van het Olympisch Stadion te Amsterdam. Maar al snel gaan we de catacomben in, aangezien op het zomerterras (zoals we zoiets in de Rotterdamse Kuip noemen) de artiesten luidruchtig beginnen te repeteren. Binnen praten we over de allereerste Feyenoord – Ajax in 1921. Een 2-3 uitslag wordt na protest van Feyenoord achteraf gecorrigeerd door de voetbalbond: 2-2. Een soort VAR dus, maar dan wel eentje die pas na de wedstrijd tot zijn oordeel komt.
Ajax wordt in 1918 voor het eerst landskampioen en Feyenoord in 1924. Jurryt legt uit hoe de clubs elkaar al snel respecteren. Beide clubs speelden namelijk om te winnen, ook tegen elkaar, terwijl ze de rest van het seizoen vooral clubs ontmoetten die vooral niet tegen hen wilden verliezen. We spreken over veel meer. Zo komt het verschil tussen een volksclub en een arbeidersclub ter sprake. En Jurryt geeft aan hoe De Klassieker van invloed is geweest op de bouw van de stadions.
Maar vooral spreken we over de joodse identiteit van Ajax en Feyenoord. Beide clubs zijn even joods. Jurryt: “Ik kan heel slecht tegen antisemitische leuzen. Ten eerste ken je dan de geschiedenis van Ajax niet, maar dat zullen ze geen vervelend verwijt vinden. Maar ten tweede ken je ook de geschiedenis van je eigen club niet. Dat neem ik die supporters wél kwalijk. Omdat Feyenoord een heel groot joodse invloed heeft gehad in haar geschiedenis. Het eerste stadion van de club, dat aan de Kromme Zandweg / Dordtsestraatweg, is gefinancierd door een joodse Rotterdammer, meneer Barzilay. Dat was middenin de crisis van WOI, Feyenoord had het heel moeilijk in die tijd. Ik vertelde ook al over Phida Wolff, clubadministrateur van 1934 tot 1972. Iedere Feyenoorder die lid was kende hem, ging bij hem de contributie van de club betalen. Phida was een Amsterdammer, en joods. Er zijn een aantal joodse families waar alle zonen bij Feyenoord speelden. Of die adverteerden in het clubblad. Of door wie de auto’s werden geregeld voor uitwedstrijden, zodat supporters meekonden.”
“Dat deden zij allemaal niet omdat ze joods waren, maar omdat ze Feyenoorder waren. Bijna al die mensen zijn in een vrij korte periode van 1941-1943 vermoord. Maar liefst 75% van de joodse Feyenoordleden en donateurs is vermoord. En dan ga je nu antisemitische leuzen roepen. Terwijl zij jouw club, waar jij nu zo trots op bent, groot hebben gemaakt. Dat betekent dat jij als Feyenoordsupporter al die mensen nu voor de tweede keer vermoord.”
