De wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord is er eentje waar journalisten graag over schrijven. De rivaliteit tussen de supporters spreekt namelijk aan en gaat regelmatig over het randje van het toelaatbare. Dat is niet netjes, maar is wél iets waar journalisten van smullen. De kranten pakken dan ook groots uit wanneer er iets op of rond de velden bij De Klassieker gebeurd.
Het is dan ook opvallend te noemen dat de boeken de ooit gemaakt zijn over De Klassieker niet van de hand van landelijk bekende journalisten zijn. Is het onderwerp te beladen? Te uitgekauwd? Of zijn er teveel mogelijke verhaallijnen op te tekenen dat ze er gewoonweg niet aan wíllen beginnen? Wie het weet, mag het zeggen.
Om orde te scheppen in de boekenchaos, om beginnende verzamelaars op weg te helpen en vóóral omdat De Klassieker binnenkort 100 jaar bestaat heeft de Feyenoord BoekenCast alle Ajax – Feyenoord boeken op een rijtje gezet.
(Aanvullingen zijn vanzelfsprekend welkom mocht dit overzicht toch niet compleet zijn, er blijkt toch altijd meer te zijn dan bij de BoekenCast bekend!)
De Klassieker (1994)
Feyenoorder Ruud van Vrijaldenhoven en Ajacied Evert Vermeer waren de eersten met een boek over De Klassieker. Het is een boek met daarin beschrijvingen van alle wedstrijden tussen de clubs tussen 1921 en 1994, het jaar van uitgave van het boek. Het zit barstensvol feitjes en doelpuntenmakers, gegroepeerd per wedstrijd.
Ruud en Evert houden allebei van statistiek en schrijven in het boek bij iedere wedstrijd een korte omschrijving van dat seizoen, die periode of alleen die specifieke wedstrijd. Die schrijfervaring hebben zij dan al opgedaan bij de clubs zelf: in de jaren negentig maakt “De Feyenoord Krant” (luister deze aflevering met Boudewijn Warbroek of deze aflevering met André van Kats voor meer verhalen over deze krant) veel gebruik van het grote clubarchief van Ruud en Evert is dan al jarenlang medewerker van het “Ajax Magazine”.
Zoals gezegd eindigt het boek halverwege de jaren negentig, een periode waarin Ajax vaak van Feyenoord wint. Eigenlijk is dat sindsdien niet meer verandert, te vaak delft onze club de laatste twintig jaar het onderspit in De Klassieker. Het is dan ook te hopen dat er pas een vervolg op dit boek komt wanneer de verhouding op het veld omgedraaid is.
De Feyenoorder Van Vrijaldenhoven bracht overigens twee jaar later nóg een boek over onze club uit, in dezelfde opzet en stijl: “Feyenoord tegen de rest van de wereld. 35 jaar Europacup- en Wereldcupvoetbal”.
De grootste sportkrant ooit (2012)
Dit is dan wel geen boek, maar wél topclubwaardig. In oktober 2012 brengt de dan 1-jarig bestaande Vereeniging De Feijenoorder (die later zal fuseren met de als sinds 1931 bestaande Feyenoord Supportersvereniging tot wat we nu kennen als FSV De Feijenoorder) de grootste sportkrant ooit uit.
Die dag speelt Feyenoord tegen Ajax. Het is geen toeval dat precies die dag de krant wordt gepresenteerd: “Feyenoord – Ajax. De Klassieker. In onze ogen de grootste en belangrijkste wedstrijd ter wereld. Zeg nu zelf, dat tikkie-takkie-voetbal bij Barcelona – Real Madrid is misschien wel aardig, maar die wedstrijd wordt tegenwoordig nog vaker gespeeld dan The Old Firm toen deze nog bestond. En die derby van Milaan, Boca Juniors – River Plate of Galatasaray – Fenerbahçe… allemaal aardige wedstrijden, maar als die wedstrijden groter zouden zijn, hadden ze een van die wedstrijden wel De Klassieker genoemd. Ja toch? Niet dan!”
De krant, een eenmalige uitgave, is in een oplage van 10.000 exemplaren voorafgaand aan Feyenoord – Ajax in en rond De Kuip verspreid. De krant is ontzettend onhandig om vast te houden (duhhh), maar vooral ook verschrikkelijk tof. Bijzondere momenten uit de geschiedenis komen voorbij. Zo blikt de krant samen met oud-speler Hans Venneker terug op de 9-4 overwinning in 1964 (waarbij Hans vijf doelpunten voor z’n rekening nam). Supportersreizen, het stadion, verhalen uit de oude doos: de clubliefde spat van iedere pagina af. Een werkelijk waar uniek document.
F-Side Story (2013)
Een kinderboek (12+) met als thema Feyenoord – Ajax: het bestaat! Op de achterkant van het boek schrijft Hans Kuyper, auteur van veel kinderboeken: “Naomi is geen bang meisje. Meestal. Verhuizen van 010 naar 020? Geen probleem. Nieuwe buurt, nieuwe school? Kan ze aan. Maar een klas vol Ajax-fans, die stuk voor stuk boos naar haar Feyenoord-sjaal kijken… Hoe overleeft ze dat? Tot overmaat van ramp wordt ze verliefd. Voor de eerste keer van haar leven. Op de ergste jongen van allemaal… Een Ajacied en een Feyenoorder verliefd… Dat kan toch niet?!”
Het is het verhaal van een grote, allesomvattende maar onmogelijke liefde die gedoemd is te mislukken. Dat doet het dan ook. “Maar ik heb niemand dood laten gaan, dat leek me toch een beetje té erg”, aldus de auteur.
Gezworen vijanden (2013)
Tussen 2013 en 2015 worden er maar liefst drie boeken over Feyenoord – Ajax uitgebracht en daarvan kan er maar eentje de eerste zijn. Dat is de auteur Mik Schots geweest met zijn boek “Gezworen vijanden”. Het boek is met twee verschillende covers op de markt gebracht: een Feyenoord – Ajax versie en ook een Ajax – Feyenoord versie (er zijn verzamelaars die dan ook beide exemplaren in bezit hebben, ook al is het boek inhoudelijk dezelfde).
In vijftien hoofdstukken lees je alles over de geschiedenis van De Klassieker. Ieder hoofdstuk start met een korte omschrijving van wat er in de maatschappij, politiek of elders in de voetbalwereld speelt in de periode waar dat hoofdstuk over gaat. Door deze context en door het verwerken van de grotere ontwikkelingen in het voetbal leest het boek, dat veel informatie bevat, alsnog lekker weg.
Mik Schots (die meerdere voetbalboeken op z’n naam heeft staan) heeft in de loop der jaren ruim twintig oud-spelers gesproken en hun input gebruikt bij dit boek. Uit hun verhalen blijkt dat de clubs echt geen “gezworen vijanden” zijn van elkaar, ook al doet de titel van het boek dat wel vermoeden natuurlijk. Dat is dan ook het enige minpuntje van het boek: het lijkt vooral op zoek te zijn naar tegenstellingen en confrontaties tussen de clubs, terwijl de werkelijkheid natuurlijk een stuk genuanceerder is.
Over voetbal & clubliefde (2014)
In dit boek staan tientallen portretten van Feyenoord- en Ajaxsupporters. De clubliefde spat er vanaf in het boek en regelmatig komt de rivaliteit van Feyenoord en Ajax ter sprake. Iedere supporter heeft twee pagina’s: de ene is voor een prachtige foto en de andere is voor de tekst. Het boek is prachtig qua opmaak, heeft een wat groter formaat en glanzend, harder papier.
Naast veel supporters zijn er ook oud-spelers en medewerkers van beide clubs die hebben meegewerkt aan het boek. De fotograaf van het boek, Feyenoordsupporter Bas van der Wel, leest in aflevering #23 van de Feyenoord BoekenCast een aantal verhalen uit het boek voor. Ook legt hij uit hoe dit boek ontstaan is. Die aflevering luister je hier terug (maar ook op alle podcastplatforms, bijvoorbeeld Spotify).
Eeuwige rivalen (2015)
Het boek van Peter Dijkhoff over De Klassieker heeft de focus op de laatste vijftig jaar. Hij gaat in op de cultuur van de clubs, op de vraag hoe de supporters naar elkaar kijken en ook is er veel ruimte voor oud-spelers om antwoord te geven op de belangrijke vraag: wat maakt De Klassieker tot De Klassieker?
Zoals Dijkhoff zelf in de inleiding schrijft: “Het is een strijd waar je van alles bij kunt halen. Je kunt er een blik clichés over opentrekken. Het is Amsterdam tegen Rotterdam; het zijn de bluffers tegen de doeners; het zijn de zakenlui tegen de (haven)arbeiders. Ajaxfans worden door de Rotterdamse aanhang ‘successupporters’ genoemd met een vleugje arrogantie, terwijl Feyenoordfans door de Ajacieden worden uitgemaakt voor ‘kakkerlakken’ en er gelachen wordt als de Rotterdamse club voor de zoveelste keer naast een titel grijpt. Of die clichés terecht of onterecht zijn, doet niet ter zake. Wel geven ze de Klassieker een smeuïg karakter.”
Het boek is echt een aanrader voor wie laagdrempelig meer wil weten over De Klassieker. Niet teveel details, maar wél veel goede en genuanceerde verhalen van supporters en spelers.
In aflevering #24 van de Feyenoord BoekenCast is Peter Dijkhoff te gast. De opname is a.s. vrijdag in De Kuip en komt volgende week online!
Santos Magazine (2017)
In deze Klassieker-editie van het magazine staan flink wat prachtige foto’s. Kijk alleen al naar de cover het magazine: geweldig! Binnenin staan fotoreportages vanaf Varkenoord en De Toekomst, de jeugdcomplexen in Rotterdam en Amsterdam. Ook van het kampioensjaar 2016-2017 van Feyenoord staan er prachtige foto’s in. En dan zijn de verhalen ook nog eens geschreven door goede journalisten als (onder andere) Willem Vissers, Wilfried de Jong en Sjoerd Mossou.
Meer boeken of magazines?
De kans is vrij groot dat er nog dingen ontbreken in dit overzicht. Of dat jij het ergens niet mee eens bent! Stuur mij gerust een bericht op Twitter of een e-mail naar pieter@feyenoordboekencast.nl.
Update 29-09: En ja, er is meer! Klik hier om naar de pagina met de ontbrekende boeken te gaan.